Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia „Research on the menopause in the 1990s”, każda kobieta po 40 roku życia, u której rozpoczęły się delikatne wahania cyklu miesiączkowego, weszła w tak zwany stan perimenopauzy, czyli stanu rozpoczynającego przygotowania do właściwego wygaszania płodności zwanego potocznie menopauzą. Jest to szczególnie ważny okres w życiu każdej kobiety, ponieważ wiąże się z licznymi zmianami hormonalnymi i fizjologicznymi. W tym czasie powinna znajdować się pod stałą kontrolą ginekologa oraz cieszyć się wsparciem ze strony najbliższych.
Problemy okresu klimakterium
Menopauza, przekwitanie, klimakterium – jakkolwiek by nie określać tego stanu, jest naturalny, to rozciągnięty w długim okresie czasu proces biologiczny mający na celu wygaszenie naturalnej płodności i przejścia organizmu w stan starości. Samo słowo „menopauza” wywodzi się z greki i oznacza dosłownie „zatrzymanie miesiączki” (meno=miesiąc, pausis=zatrzymanie). W jajnikach zostaje obniżone wydzielanie hormonów, które po czasie 2-3 lat wygaszają swoją pracę.
Jeszcze kilka lat temu stan ten dotykał kobiety koło 50-tki, teraz granica niego się zmniejszyła, pierwsze objawy zapowiadające menopauzę można zauważyć już w okolicach 40-stki. Z czym to jest związane? Przede wszystkim nie z obniżeniem się wieku przekwitania, lecz dokładniejszymi badaniami naukowymi. Pierwsze objawy wchodzenia w okres klimakterium można zauważyć nawet po 35 roku życia, kiedy zaczyna się znacząco obniżać kobieca płodność. Generalnie właściwa menopauza rozpoczyna się statystycznie w 49 roku życia.
Przekwitanie dzieli się na kilka podstawowych okresów:
- Perimenopauza – okres przed menopauzą, który może rozpocząć się przed 40-stką i trwać kilkanaście lat; dotyka około 2/3 wszystkich kobiet;
- Premenopauza – czas 2-3 lat przed właściwym wygaśnięciem miesiączki;
- Postmenopauza – dzień po zakończeniu ostatniej miesiączki liczonej od momentu, kiedy w przeciągu ostatnich 12 miesięcy nie wystąpiło krwawienie.
Wcześniejsze pojawienie się menopauzy wiąże się nie tylko z odziedziczonymi po matce skłonnościami, ale przede wszystkim z intensywnym trybem życia – palenie papierosów, spożywanie środków odurzających, nadmierny stres oraz przyjmowanie leków wpływających na stan hormonalny organizmu. Spośród objawów menopauzy do najbardziej charakterystycznych należą:
- Zaburzenia rytmu serca, uderzenia gorąca, problemy ze snem, nocne poty;
- Problemy z utrzymaniem moczu, suchość pochwy, częste zapalenie dróg moczowych, obniżenie libido;
- Zmiany stanu skóry (wyraźne zmniejszenie napięcia powierzchni cery), pojawienie się pierwszych siwych włosów;
- Wahania nastroju, obniżenie nastroju, drażliwość, nadmierne zmęczenie, nerwowość, płaczliwość;
- Bóle krzyża i stawów, osteoporoza, zwiększona potliwość.
Warto mieć na uwadze, iż nie każda kobieta tak samo odczuwa zmiany układu hormonalnego. U jednych zauważalne jest jedynie zakończenie miesiączkowania, inne cierpią fizycznie (uderzenia gorąca, słabość), zaś inne psychicznie (obniżenie nastroju, problemy z pamięcią), dlatego każda kobieta powinna regularnie odwiedzać lekarza. Ginekolog w Olsztynie, Warszawie czy Gdańsku – nie ma znaczenia, gdzie udamy się na wizytę, ważny jest natomiast nieustanny medyczny nadzór nad zmieniającym się kobiecym ciałem. Nie tylko zadba o wykonanie wszystkich badań, ale także wskaże, co robić, by jak najmniej odczuć objawy menopauzy. Regularne wizyty u dobrego ginekologa pozwolą także na wcześniejsze wykrycie ewentualnych zmian nowotworowych typowych dla kobiet, czyli raka szyjki macicy, piersi lub jajników.
Niebagatelne znaczenie psychiczne ma także wsparcie ze strony najbliższych (męża, dzieci, przyjaciół). Bardzo ważne jest dbanie w tym czasie o dobre samopoczucie w sferze emocjonalnej i uczuciowej, ponieważ u kobiet po 40-stce często jest zauważalny kryzys kobiecości. Można temu skutecznie przeciwdziałać, zmieniając tryb życia. Przekwitanie to nie wyrok skazujący, lecz normalny, w pełni naturalny okres w życiu każdej kobiety. Zmiana diety, podejmowanie regularnej aktywności fizycznej oraz regularne wykonywanie badań mogą sprawić, iż nie będzie to czas smutku, lecz przygotowań do świadomego wchodzenia w nowy etap życia i akceptacji zmian zachodzących w kobiecym ciele.
Zalecenia medyczne
Nie wszystkie objawy można leczyć hormonalnymi kuracjami. Dobry ginekolog w Olsztynie taki jak http://beatamajewicz.ginweb.pl/index/ (jak i w innym mieście) powinien najpierw dokładnie zbadać wszystkie objawy menopauzy i skonsultować z pacjentką, czy wyraża zgodę, aby rozpocząć tego typu leczenie farmakologiczne. Tak zwana hormonalna terapia zastępcza (HTZ) polega na przyjmowaniu estrogenów, progesteronu i innych hormonów, których poziom znacząco spada.
Oczywiście takie leczenie menopauzy przyczynia się do zniwelowania jej objawów, jednak naraża kobietę na wystąpienie skutków ubocznych (podobnych do tych, jakie są obecne przy braniu tabletek antykoncepcyjnych). Ginekolog może wypisać także antydepresanty, leki obniżające ciśnienie krwi oraz pomóc ułożyć specjalny jadłospis na wzmocnienie układu szkieletowo-kostnego.
W mediach można zetknąć się z informacjami, iż niektóre suplementy diety pomagają w złagodzeniu skutków menopauzy, jednak należy mieć na uwadze, iż tego typu specyfiki nie są objęte polskim nadzorem farmakologicznym i dodatkowo żadne badania naukowe nie potwierdziły ich skuteczności. Jeśli kobietę męczą zbyt duże wahania nastroju prowadzące do znacznego obniżenia jakości życia psychicznego, ginekolog może zasugerować udanie się na terapię do psychologa, który pomoże przejść ten emocjonalnie trudny czas.