Ludzie od wieków starali się ustalić czas, stąd też liczne przemiany kalendarzy. Warto przyjrzeć się zmianom jakie dokonywały się w nim na przestrzeni lat. Prześledźmy zatem jak wyglądał kalendarz w kolejnych wiekach.
• Jak wyglądał pierwszy kalendarz?
• Jakim zmianom uległ kalendarz na przestrzeni lat?
• Ciekawostki dotyczące kalendarza
• Jakie wydarzenia starano się ująć w kalendarzu?
Jak wyglądał pierwszy kalendarz?
Jednym z pierwszych kalendarzy był kalendarz egipski, w 43 roku p.n.e. zawierał 10 miesięcy po 30 dni. Kolejne dwa miesiące kalendarz zyskał dzięki temu, że Egipcjanie wierzyli, iż Tot bóg matematyki i astronomii wygrał je w kości od boga śmierci Ozyrysa. Z kolei kalendarz rzymski powstał jako próba połączenia cykli naturalnych, okresów gospodarczych, cyklu dziennego i nocnego, ziemskiego, księżycowego, rocznego (wyznaczającego pory roku), ośmiodniowego okresu rzymskich jarmarków. Rzymianie skonstruowali swój kalendarz na podstawie dnia i miesiąca księżycowego równego 30 dniom, rok natomiast równy był 4 miesiącom i zaczynał się od dnia 1 marca.
Jakim zmianom uległ kalendarz na przestrzeni lat?
Kalendarz uległ jednak wielu zmianom od tego czasu, między innymi próbowano go dopasować do cyklu słonecznego i roku zwrotnikowego, który związany był z obiegiem Ziemi dookoła Słońca. Kolejnym kalendarzem był kalendarz Juliusza – opracowany przez egipskiego astronoma Sosygenesa. Juliusz Cezar wprowadził go 1 stycznia 45 roku p.n.e. i obowiązywał on w całym państwie rzymskim. Po upadku imperium rzymskiego korzystano z niego również w Polsce do 1582 roku, w Rosji do 1918, a w Grecji aż do 1923 roku. Papież Grzegorz XIII kolejny raz zreformował kalendarz – ustalił wiosenne zrównanie dnia i nocy na 21 marca, wprowadził dokładniejszy sposób ustalania lat przestępnych. W Polsce był on stosowany od 1582 roku.
Ciekawostki dotyczące kalendarza
- Kalendarz Majów przewidywał koniec świata (22.12.2012 roku), był też encyklopedią tego, co dzieje się we wszechświecie.
- Aztekowie używali kalendarza słonecznego, w którym 365 dni dzielono na 18 miesięcy oraz wróżbiarskiego, w którym 260 dni dzieli się na tygodnie.
- We Francji kalendarz gregoriański przestał obowiązywać 5 października 1793 roku, Napoleon jednak dnia 9 września 1805 roku przywrócił stary ład. Wcześniej dla francuskiego społeczeństwa najważniejsza była data zdobycia Bastylii, nazwy dni i miesięcy były wymyślone przez poetę, a natomiast lata liczono od 22 września 1792 roku.
Jakie wydarzenia starano się ująć w kalendarzu?
Kilka kwestii zaprzątało głowy filozofów – było to ustalenie daty stworzenia świata oraz przyjścia na świat Jezusa Chrystusa. Święty Augustyn szacował datę stworzenia świata na 550 rok p.n.e., Isac Newton podobnie jak Mikołaj Kopernik na 3988 rok p.n.e., najdokładniej kwestię tę zbadał jednak irlandzki arcybiskup kościoła anglikańskiego James Ussher. Mnich Dionizy Mniejszy zaproszony do Rzymu przez papieża Jana I obliczył datę urodzenia Mesjasza – miał to być 753 rok. Pomyłka Dionizego obejmuje około 7 lat.
W latach 30 ubiegłego wieku Amerykanka Elizabeth Achelis chciała wprowadzić kwartały – miały one liczyć po 91 dni każdy, a rok miałby wtedy 364 dni. W dzisiejszych czasach można znaleźć wielu zwolenników Achelis, którzy chcieliby przeprowadzić kolejny raz reformę kalendarza.